Hướng dẫn cách sử dụng các dụng cụ thủy tinh trong phòng thí nghiệm

1. Khái quát về dụng cụ thủy tinh trong phòng thí nghiệm

Thủy tinh là một chất rắn vô định hình đồng nhất, thường được làm bằng thủy tinh borosilicat, thạch anh nấu chảy hoặc oxit sillic nấu chảy. Thông thường, các loại dụng cụ thủy tinh cần đáp ứng được các yêu cầu sau:

• Chịu được hầu hết các loại hóa chất, dung dịch ăn mòn mạnh ở nhiệt độ cao
• Chịu được nhiệt cao, sock nhiệt
• Các loại dụng cụ thủy tinh sử dụng trong phòng thí nghiệm không được dính các chất hữu cơ hoặc  vô cơ, đồng thời không chứa bất kỳ tế bào vi sinh vật hay bào tử của chúng. Do vậy, trước khi sử dụng cần phải rửa sạch và khử trùng thật sạch.

2. Cách sử dụng các dụng cụ trong phòng thí nghiệm

Hầu hết các loại dụng cụ thủy tinh trong phòng thí nghiệm đều phải được rửa sạch và sấy khô trước và sau khi sử dụng. Vì thế, khi sử dụng các loại dụng cụ trong phòng thí nghiệm chúng ta cần phải lưu ý:

• Bước 1: Xử lý các dụng cụ trước khi rửa

Đối với những loại dụng cụ mới mua, chưa được sử dụng chúng ta nên ngâm trong nước hoặc dung dịch axit H₂SO₄ loãng trong khoảng 24h, tiếp theo rửa với với xà phòng nhiều lần cho tới pH trung tính.

Đặc biệt, đối với các loại dụng cụ dùng để nuôi cấy vi sinh cần phải rửa sạch và tiệt khử trùng trong nồi hấp tiệt trùng.

• Bước 2: Rửa dụng cụ thí nghiệm thủy tinh

Tráng dụng cụ bằng nước sạch để loại bỏ đi những cặn bẩn có thể bám trên thành thủy tinh

Dùng miếng bông thấm cồn hoặc miếng nhám xà phòng để lau sạch các ký hiệu ghi bằng bút dạu trên thủy tinh nếu có.

Nên lựa chọn loại chổi rửa phù hợp cho từng loại dụng cụ thí nghiệm. Dùng chổi rửa thấm xà phòng rồi cọ rửa kỹ phần phía trong, dùng khăn mềm lau sạch phía bên ngoài rồi xả lại thành nước nhiều lần, nên tráng lại bằng nước cất để đạt pH trung tính.

Đối với Pipet nên ngâm trong dung dịch sunfocromic khoảng  ngày rồi chuyển sang bình rửa pipet tự động để rửa trực tiếp dưới vòi nước để dòng nước chảy thẳng bên trong pipet, rửa bằng xà phòng sau đó rửa lại nhiều lần bằng nước, tráng lại với nước cất.

Lưu ý: Sau khi rửa dụng cụ xong cần úp ngược để ráo nước, làm khô tại nhiệt độ phòng hoặc đem sấy ở nhiệt độ từ 600⁰C – 1000⁰C.

• Bước 3: Cách khử trùng khi rửa dụng cụ thí nghiệm thủy tinh

Trong cách sử dụng các dụng cụ trong phòng thí nghệm thì khử trùng là một trong các bước quan trọng và không thể thiếu. Tùy vào dụng cụ khác nhau mà chúng ta có các cách khửu trùng khác nhau:

Đối với ống Pipet: sử dụng một miếng bông nhì vừa phải nhồi vào đầu ống hút, có thể sử dụng kim loại không gỉ cho bông vào hoặc dùng giấy bao gói từng cái pipet hoặc theo từng bó có cùng kích cỡ, buộc 2 đầu, đánh dấu phần đầu hút, dau khi khử trùng xong tránh chạm vào đầu nhọn của pipet.

Ống nghiệm, bình tam giác, bình cầu nếu không có nút thì phải được đậy nút bông, nên dùng bông mỡ (loại bông không thấm nước) để làm nút. Nút bông có chức năng giống như một loại dụng cụ lọc khí vô trùng do vậy cần phải có độ dày vừa phải để không khí có thể qua lại nhưng các loại vi sinh vật có thể bị giữ lại.

Mặt khác, chúng ta có thể sử dụng tủ sấy và nồi hấp để khử trụng các loại dụng cụ thí nghiệm, cụ thể:

• Cách khử trùng bằng tủ sấy: Xếp các loại dụng cụ thủy tinh đã bao gói kín vào tủ sấy, đặc biệt không để ống có nút bông vào giá ở ngăn dưới đề phòng cháy, không xếp quá chặt, duy trì nhiệt độ từ 160 – 180⁰C trong 1h. Chờ đến khi nhiệt độ bằng nhiệt độ phòng thí lấy dụng cụ ra.
• Cách khử trùng bằng nồi hấp: Với phương pháp này chúng ta nên khử trùng nồi hấp tại 120 – 125⁰C trong vòn 30 phút. Sau khi khử trùng nên sấy thật khô.

Tuy mỗi phòng thí nghiệm có mục đích và cách sử dụng các dụng cụ thí nghiệm khác nhau nhưng việc vệ sinh, bảo quản, khử trùng các loại dụng cụ là rất cần thiết. Hy vọng, bài viết trên đây sẽ giúp các bạn nắm được những thao tác sử dụng các loại dụng cụ thủy tinh cơ bản, đảm bảo an toàn, hiệu quả trong quá trình nghiên cứu trong phòng thí nghiệm.